Benim Ellerim mi, AI’ın Gölgesi mi?

Prompt 03: "Cartoon style @zei, hyper-realistic, monochromatic light effect"

and story Begins"A lone artist struggles against the cables and screens wrapping around them, trying to break free. In their hands, a stylus or a design tool begins to dissolve into pixels, manipulated by the invisible presence of artificial intelligence..."

Bu yazıyı yazmaya başlamadan önce bir deneme yaptım. AI'ya beni tanıdığı kadar resmetmesini söyledim. Farklı görselleştirme araçlarıyla, farklı versiyonlar ürettim. Ortaya çıkan imgeler beni yansıtıyor muydu? Kısmen. Ama her biri, AI'nın beni nasıl gördüğünü, neyin benim için “olası” olduğunu gösteriyordu. Peki, ben gerçekten kendimi mi görüyorum, yoksa AI’nın bana sunduğu yansımalardan birini mi benimsiyorum?

Görselleri incelerken fark ettim ki, AI ve ben sürekli bir savaş halindeyiz. Ben özgün olduğumu düşünüyorum, o ise kalıplar sunuyor. Benim estetik anlayışım mı, onun algoritmaları mı ağır basıyor? İşte tasarımda da hep bu noktaya geliyoruz. Gerçekten yaratıyor muyum, yoksa en iyi görünen seçeneği mi seçiyorum?

İşte bu sorgulama, sadece tasarım sürecimi değil, teknolojiyle kurduğum ilişkiyi de şekillendiriyor. AI benim için bir araç mı, yoksa ben farkında olmadan onun yönlendirdiği bir kullanıcı mıyım?

Aşağıdaki görseller, bu savaşı anlamamı sağlayan ilk adımlardan biri.

AI gözünden Zeynep suretleri (drum rolls for the background)

TouchDesigner ve Tasarım Süreci: Kimin Sözü Geçiyor?

Son zamanlarda dijital ve interaktif tasarım işlerinde TouchDesigner'ı sıkça kullanıyorum. Bilmeyenler için, TouchDesigner bir görsel programlama aracı. Dijital sanat, interaktif enstalasyonlar ve generatif tasarımlar üretmek için kullanılıyor. Yani, bir şeyleri sıfırdan çizmiyorsunuz; kodlar, algoritmalar ve veri akışlarıyla görseller, animasyonlar ve deneyimler yaratıyorsunuz.

İlk duyduğumda heyecanlanmıştım çünkü "tam benlik bir şey" diye düşünmüştüm. Ama bir süre sonra fark ettim ki benim 'özgürce' tasarladığımı düşündüğüm noktalar aslında sistemin bana sunduğu olasılıklar arasından seçim yapmamla sınırlı.

Mesela, bir görsel oluşturuyorum. Başta her şey benim elimde gibi hissediyorum ama sonra sistem farklı olasılıkları önüme koyuyor. Ben de içgüdüsel olarak en hoşuma gideni seçiyorum. Bu gerçekten benim tasarımım mı? Yoksa bana sunulan seçeneklerden birini mi sahipleniyorum?

İşte burada "tasarımcı" olarak ne kadar özgür olduğum sorusu geliyor. Gerçekten yaratıyor muyum, yoksa benim işim sadece "daha iyi olanı" seçmek mi?

SpliceLama: Görseller Arası DJ'lik ve Yapay Zeka Akışı

Pek de kullanıcı dostu olmayan Touchdesigner çalışma ekranından bir kare

Bu sorgulamalarım sırasında "SpliceLama" diye bir sistem oluşturdum. Evet, ismi ben koydum. Ama hem sistemin işleyişini hem de kafamdaki soru işaretlerini tam anlamıyla yansıtıyor.

SpliceLama'nın olayı şu: İlk başta iki ayrı görsel üretmek için iki farklı yapay zeka prompt'u giriyorum. Yapay zeka bu girdilere göre görüntüler oluşturuyor. Sonra, SpliceLama içindeki geçiş araçlarını kullanarak bu iki görsel arasında kayabiliyorum. Ben slider'ları çekiyorum, parametreleri değiştiriyorum, renkleri ve formları yönlendiriyorum.

Ama bir noktada şunu fark ettim: Başta tamamen benim kontrolümde gibi görünüyordu ama aslında AI bana seçenekleri sunuyor ve ben sadece en hoşuma gideni seçiyorum. Gerçekten tasarım yapıyor muyum, yoksa sistemin oluşturdukları arasından karar mı veriyorum?

SpliceLama'nın esinlendiği Touchdesigner "dj kabinimizden" demo bir görüntü

Bu proje biter mi? Kim bilir. Belki ileride geliştiririm, belki de bir noktada "bitirilmemiş işler" klasörümde kaybolur. Ama sanırım mesele bu değil. Tamamlanmış projeler değil, bizi götürdüğü yollar asıl önemli olan.

SpliceLama.png not found

(Proje tam anlamıyla bittiğinde, ilerleyen yazılarımdan birinde bir demo olarak sizlerle paylaşmayı umuyorum. Ama şu an birkaç kare paylaşsam mı diye düşünüp, sonra beklentiyi yükseltme korkusuyla kendi hype’ımdan ürkerek vazgeçtim..)

Teknoloji Bizi Nereye Götürüyor?

Tasarım artık bizim elimizde mi, yoksa fark etmeden yönlendirildiğimiz bir simülasyona mı dönüştü? İnsan sezgisi kayboluyor mu, yoksa yeni bir yaratım biçimine mi evriliyoruz?

SpliceLama gibi projeler bu sorulara yanıt bulmak için birer deney alanı. Ama asıl soru şu: Gelecekte tasarımcı kim olacak? Biz mi, yoksa kod satırlarının ardındaki sistem mi?

Bir noktada insan sezgisi mi yok olacak, yoksa yeni bir tasarım anlayışının kapısını mı aralıyoruz? Yapay zeka ve algoritmalar büyüdükçe, tasarım süreci bizim öngördüğümüzden farklı bir hale gelebilir.

Bu yazı sadece bir başlangıç. Belki de bütün bu soruları cevaplayamayacağım ama sorgulamaya devam edeceğim. SpliceLama gibi projeler, benim bu soruların cevabını bulmam için bir araç.

Peki sen ne düşünüyorsun? Gelecekte tasarım kararlarını kim verecek: Biz mi, yoksa sistem mi?