İncir Ağacının Altında: Nilsu Demirel

Lokal Sanatçılar Serisi Vol.II

Sanat, yalnızca bir ifade biçimi midir, yoksa insanın kendini bulma yolculuğunun bir parçası mı?

Kimi zaman, sanatçılar için bir sığınak, belleklerini korudukları bir alan, kendilerini dünyaya anlatmanın en doğrudan yolu olur. Nilsu Demirel için sanat, hem anılarını arşivleme biçimi hem de kişisel bir ifade aracı. Ankara merkezli genç multidisipliner sanatçı ve grafik tasarımcı, ilk kişisel sergisi Retrospective Echoes: Sylvia Plath ile izleyicileri hem kendi iç dünyasına hem de edebi bir mirasın tekrar adlandırılırmasına davet ediyor.

Sanatla Büyümek ve Kendini Keşfetmek

Sanatla yapmayla tanışma, kimi zaman içgüdüsel bir dürtüden doğan süreçtir. Yaratma, anlamdırma ve ifade ihtiyacı. Nilsu, baleden piyanoya kadar farklı sanat dallarını denemiş olsa da en büyük tatminliği görsel sanatlarda bulmuş. Çocukluğundan beri duygularını sanat yoluyla anlamaya çalışan Nilsu, anılarını kaybetmeme ve onları en saf halleriyle hatırlama kaygısıyla yaratmaya devam ediyor.

“Duygularımı istifliyorum. Bir daha 18, 19 ya da 23 olmayacağım. Bir daha bu insanla bu anda aynı hissi yaşayamayacağım. Aynı şekilde hissetmeyeceğim çünkü her deneyim, bir önceki veya bir sonrakiyle değişip bambaşka bir hâl alıyor.”

Üniversiteye başladığında ise bir duraksama yaşıyor. AMER (Amerikan Kültürü ve Edebiyatı) öğrencisi olarak akademik dünyada kendine dair şüpheler duymuş. “Yanlış yerde miyim?” sorusuyla boğuştuğu dönemlerden geçmiş.

“AMER okumayı uzun zamandır kendime bir lanet gibi görüyordum. Bu bölümde olmaktan mutlu değilim diye düşünüyordum.”

Kitap Kapağı, Billy Budd

Ancak zamanla, bu akademik eğitimin ona sağladığı avantajları fark etmeye başlamış. Edebiyat arkaplanı görsel sanat formları ile edebiyat, tarih ve siyaset arasında yeni bağlantılar kurmasına yardımcı olmuş. Aidiyetini sorguladığı okulda aldığı dersler, kavramsal düşünme becerilerini geliştirerek disiplinlerarası çalışabilmesine olanak sağlamış. Bu da onun sanat pratiğinde daha bilinçli ve eleştirel bir perspektif geliştirmesine olanak tanımış.

Multidisipliner bir bakış açısıyla üreten sanatçılar için, tek bir alanda sıkışıp kalmamak büyük bir özgürlük sunuyor. Nilsu, bu “lanetin” onu sınırlandırmasına izin vermeyerek, edebiyat geçmişiyle sanatsal pratiğini harmanladığı bir ifade dili oluşturmuş kendine. Onun için sanat, yalnızca görsel bir anlatım değil, aynı zamanda kuramsal derinliğe de sahip olan bir bağlamda dönüşmüş.

Sanatta Yolunu Bulmak: İlham, Üretim Sancıları ve Kendini Keşfetmek

Sanat, yalnızca süreçlerin çıktısı değil; duyguların, deneyimlerin ve insanlarla kurulan bağların bir yansıması. Ancak bu süreçler de her zaman akıcı ilerlemiyor. Sanatçılar, hem kendi iç dünyalarıyla hem de dış dünyanın dayattıklarıyla mücadele etmek zorunda kalıyor.

Nilsu için bu mücadele, reklam ajanslarında çalıştığı dönemde yoğunlaşmış. Fikirlerini özgürce beyan etmek yerine, fikirlerinin ticari kaygılarla 'projeleştiğini' görmek ona birçok düşüncesini sorgulatmış.

“Orada çalışırken kendimi çok küçük bir piyon olarak hissettim. Çalışmaların hiçbirinin ruhu yoktu, hiçbiri ben değildi, hiçbiri sanat değildi.”

Sanatın kaynağı ise insanın kendi hikâyesinde saklı. Nilsu için ilham, en çok insanlarla kurduğu ilişkilerden, bağlantılardan ve hayatın içindeki küçük detaylardan geliyor. Romantik ya da arkadaşlık ilişkileri, onun sanatını besleyen en güçlü unsurlardan biri. İnsanların farkında olmadan içine sıkıştıkları düşünce kalıplarını görmek, ortak deneyimler paylaşmak, duyguların en derinlerine inmek… Tüm bunlar onun yaratıcı ifadesinde yer ediniyor.

“Günün sonunda kötü bir deneyim yaşasam da, üzgünlük ve hayal kırıklığı hissetsem de, o his bana bir şeyler çağrıştırıyor ve günün sonunda bir forma dönüşmek istiyor.”

Ancak sanatçılar için en büyük zorluklardan biri de üretim sürecinin kendisi. Bazen ilham ne kadar yoğun olursa olsun, onu hayata geçirmek o kadar zor olabiliyor. İnsan, yaratma arzusunu bilinçsizce sabote edebiliyor. Mükemmeliyetçilik, kendine duyulan güvensizlik ya da başkalarıyla kıyas yapma alışkanlığı, yapmanın önündeki en büyük engellerden.

Geleneksel Kolaj Çalışması

Bu noktada, başkalarının üretimlerini görmek Nilsu’nun hem en büyük ilham kaynağı hem de zaman zaman en büyük düşmanı haline geliyor. Sergiler, müzeler ve online arşivler kadar sosyal medya da onun için bir keşif alanı. Instagram, TikTok, Pinterest gibi platformlar, farklı sanatçılarla karşılaşmasını sağlıyor. Ancak buradaki sonsuz içerik akışı, bir yandan ilham verirken bir yandan da sanatçıyı kendi üretimini sorgulamaya itiyor. Özellikle yaratıcı sürecin başındakiler için bu, “Ben asla bu kadar iyi olamam.” hissini tetikleyebiliyor.

Nilsu, bu döngüyü kırmanın yolunu bulmuş:

“Başkalarının çalışmlarına bakarken kendimi kıyaslamak yerine, onlardan ilham almayı seçiyorum. Onların arka planlarını bilmiyorum; hangi zorluklardan geçtiklerini, ne fırsatlarla buraya geldiklerini bilmiyorum. Benim hikâyem farklı, onlarınki de öyle. O yüzden elimdeki imkanlarla en iyisini yapmaya odaklanıyorum.”

Sanat, ilhamın korkuya değil harekete dönüşmesini gerektiriyor. Nilsu için bu, kendini ve duygularını özgürce keşfetmek, onları bir biçime dönüştürmek ve en önemlisi, kendi yolunda ilerlemek anlamına geliyor.

“Retrospective Echoes: Sylvia Plath” Sergisi: Edebiyat ve Görsel Sanatın Buluşması

Bir yazarın kelimeleri bir sanatçının imgeleriyle yeniden canlandığında ortaya ne çıkar? Retrospective Echoes, tam da bu sorunun peşine düşüyor. Sylvia Plath’in eserlerinden ilham alarak oluşturulan bu sergi, kimlik arayışı, ruhsal değişimler ve insanın kendi varoluşuyla hesaplaşmasını merkezine alıyor. Grafik tasarım, fotoğraf ve kısa film gibi farklı disiplinlerin bir araya geldiği sergi, Plath’in dünyasını yeni bir görsel anlatıya dönüştürüyor.

Nilsu’nun Plath’e olan ilgisi yalnızca edebi bir hayranlık değil. Onun melankolisi, varoluş sancıları ve kendini ifade etme çabası, Nilsu’nun iç dünyasında güçlü bir yankı buluyor. Plath’in yazılarında kelimeler nasıl bir terapi aracıysa, Nilsu için de sanatı aynı işlevi görüyor. Kendi duygularını kaydetme, saklama ve dönüştürme ihtiyacı, onu bu sergiyi yaratmaya iten en büyük motivasyonlardan biri.

Serginin en dikkat çeken bölümlerinden biri, Plath’in Sırça Fanus romanındaki ‘İncir Ağacı Alegorisi’nin temsilleştirilmesi. Plath’in, hayatındaki sayısız ihtimal arasında karar veremediği için hiçbirini gerçekleştiremeyişini anlattığı bu metafor, Nilsu’nun kendi kaygılarıyla birebir örtüşüyor. Geleceğe dair belirsizlikler, seçim yapmanın ağırlığı ve zamanın acımasız ilerleyişi… Tüm bunları sanat yoluyla ifade etmek için Nilsu, fotoğraf ve kısa filmi bir araya getirdiği güçlü bir anlatım dili kullanıyor.

Bu anlatımın en önemli unsurlarından biri, kısa film. Kısa filmde, Nilsu’nun yakın arkadaşı ve ses mühendisi Arda Güral’ın katkılarıyla, sesin anlamı ve etkisi ön plana çıkarılıyor. Film, izleyiciye yalnızca işitsel değil, görsel olarak da yoğun bir deneyim sunuyor. Plath’in içsel çatışmalarını yansıtan fısıltılar, yankılanan kelimeler ve sessizlik anları görsellerle birleşince sanatçının zihnindeki kararsızlığı seyirciye hissetiriyor.

Fotoğraf serisinde ise, incir ağacının metaforik anlamı somut bir forma bürünüyor. Çeşitli kimliklere bürünmüş bireylerin portreleri -bir sporcu, bir yazar, bir eş, bir editör- Plath’in bahsettiği sonsuz olasılıkları temsil ediyor. Bu görsellerin yanında, filmden baskı yapılmış ve kurutulmuş incir yaprakları sergileniyor. Yapraklar, karar veremediğimizde solup kaybolan ihtimalleri simgelerken, film baskıları da bu anları dondurarak bir nevi zamanın izlerini koruyor.

Serginin Bilkent Üniversitesi’nde gerçekleşmesi, ona ek bir anlam katıyor. Üniversite, yalnızca bir sergi alanı değil, kimlik arayışlarının en yoğun yaşandığı bir mekan olarak serginin içeriğiyle doğal bir bağ kuruyor. Yirmili yaşlardaki öğrenciler, Plath’in metinlerinde kendilerini buluyor ve Nilsu’nun sanatı aracılığıyla bu duygulara yeni bir perspektiften bakma şansı yakalıyor.

“Benimle benzer kimlik krizlerinden geçen, benzer kaygıları taşıyan insanlarla bir aradaydım,” diyor Nilsu.

“Çıkış noktası kişiseldi ama bu hisler sadece bana ait değil. Bunları yaşayan tek kişi ben değilim.”

Kişisel bir sorgulamayla başlayan bu sergi, kolektif bir deneyime dönüşüyor. Kaygılarımız, seçimlerimiz ve varoluşsal sancılarımız yalnızca bizi değil, çevremizdeki insanları da şekillendiriyor. Retrospective Echoes, Plath’in dünyasını sanatsal bir dille genişletirken, izleyiciyi metnin ötesinde çok duyulu bir deneyime davet ediyor. Edebiyat ve sanat, böylece yalnızca bir ilham kaynağı olmaktan çıkıp, bireysel ve kolektif bir yüzleşme alanına dönüşüyor.

Oyun Alanı

Nilsu, sanatı keşif ve oyunla iç içe bir süreç olarak görüyor. Onun için sanat, katı kurallar ve kesin doğrular yerine, denemelerle şekillenen bir alan. Kendini sanatçıdan çok bir oyuncu olarak görmesi, farklı disiplinleri bir araya getirmesinin de temel nedeni. Grafik tasarım, fotoğraf, video ve tipografi gibi alanları iç içe kullanması, bu yaklaşımın doğal bir sonucu.

“Tasarımda bir dile sahip olmak istiyorsan, denemekten korkmamalısın. Hatalar sürecin bir parçası. Hem sanat hem de tasarım için geçerli bu. Oyun oynamalısın. Hepsi, bir mesajı iletmek için kullandığın oyuncaklar.”

Bu yaklaşımı, serginin yapısına da yansıyor. Nilsu, izleyicinin pasif bir gözlemci olmaktan ziyade, sergi alanında gezindikçe kendi anlamlarını oluşturabileceği bir deneyim yaşamasını istiyor. Onun için sanat, yalnızca bir sonuç değil, sürecin kendisiyle de anlam bulan bir varlık.

Sanatın Yol Gösterici Gücü

Sergi, Nilsu için sadece sanatsal bir başarı değil, aynı zamanda bir kendini keşfetme süreci. Geleceğe dair net bir planı olmasa da, sanatın ona rehberlik ettiğini biliyor.

“Şu an Sylvia Plath ile aynı noktadayım. Önümde birçok incir var ve hangisini seçeceğimi bilmiyorum. Aynı anda hepsi olmak istiyorum ve hiçbir şey olmak istemiyorum. Ama bu süreçte, sanatla var olduğumu bir kez daha anladım.”

Belki de sanatın en büyük gücü burada yatıyor: Kesin yanıtlar vermek yerine, insanı düşünmeye, sorgulamaya ve keşfetmeye teşvik etmek. Nilsu’nun hikayesi, sanatın yalnızca bir ifade biçimi değil, aynı zamanda bir kişisel ifade biçimi olduğunu bir kez daha kanıtlıyor.